کتاب “زرسالاران یهودی و پارسی” اثر عبدالله شهبازی

درباره کتاب زرسالاران یهودی و پارسی

گفتار نوسنده کتاب “زرسالاران یهودی و پارسی، استعمار بريتانيا و ايران” – عبدالله شهبازی

عنوان كتاب را «زرسالاران یهودی و پارسی، استعمار بريتانيا و ايران» نهاده‌ام تا به روشنی گويای محتوای اثر باشد. واژه زرسالاری را در همان معنايی به كار برده‌ام كه در نوشتار سياسی معاصر غرب از مفهوم «پلوتوكراسی» فهميده می شود.

«پلوتوكراسی» از واژه يونانی«پلوتوس» به معنای «ثروت» است و منظور سروری مستقيم يا غيرمستقيم يك اقليت ثروتمند و بهره‌مند، نخبگان زرسالار، بر تمامی جامعه است. در اين پژوهش زرسالاری دنيای امروز را دارای ساختاری دودمانی يافته‌ام و لذا از آن با عنوان اليگارشی زرسالار نيز ياد كرده‌ام.

در كاربرد واژه اليگارشی(به معنای نخبه‌سالاری دودمانی)، نه معادل فارسی آن، تعمد داشته‌ام زيرا به گمان اينجانب معادل‌های فارسی گويای تمامی مختصات و ابعاد آن پديده‌ای نيست كه با اين مفهوم شناخته می شود. بدينسان، تركيب اين دو واژه معنايی را می سازد كه مطمح نظر نگارنده است.

بايد متذكر شوم كه كاربرد اين مفهوم ابداع اينجانب نيست و در فرهنگ سياسي معاصر براي اطلاق بر همين پديده پيشينه دارد. در همين معناست كه جرج برنارد شاو، نويسنده انگليسی، از «اليگارشی زرسالاری» سخن گفته است كه «تمام اقتدارات كهن شاهان» را اعمال می كنند.

و اين همان پديده‌ای است كه هربرت جرج ولز، نويسنده ديگر انگليسی از آن با تعبير انسان‌هايی به سان خدايان ياد كرده است. و در همين معناست كه در واژگان سياسي غرب گاه مفهوم «پلوتودمكراسی» به كار رفته است؛ يعنی آن نظم سياسی و اجتماعی كه در ظاهر دمكراتيك است و در باطن پلوتوتكراتيك.

در متن كتاب، درباره اين پديده و سير بغرنج و طولانی پيدايش و تطور آن به تفصيل سخن گفته‌ام. ملخص كلام اين كه بر بنياد سنن و ميراث دوران جنگ‌های صليبی، در سده‌هاي شانزدهم تا نوزدهم ميلادی اتحاديه‌ای از خاندان‌های شريك و درگير در غارتگری های ماورا بحار در غرب و مركز اروپا شكل گرفت. همين مجموعه بود كه زمام امور كمپانی هند شرقی بريتانيا را در دست داشت و در سده نوزدهم بزرگترين امپراتوری مستعمراتی تاريخ معاصر را بنياد نهاد.

در دوران تكوين پژوهش حاضر، برای نگارنده اين پرسش به جد مطرح بود كه نقدينگي انباشته و افسانه‌اي كمپانی هند شرقی بريتانيا پس از انحلال رسمی آن در سال 1857 ميلادی چه شد، كانون‌ها ي گرداننده اين مجتمع عظيم جهانی در نيمه دوم سده نوزدهم و سده بيستم چه سرنوشتی يافتند، و بازماندگان و وارثين آنان در جهان امروزين چه می كنند؟

درجستجوی پاسخی برای اين پرسش بود كه نگارنده با مجموعه‌ای از مجتمع‌های عظيم اقتصادی آشنا شد كه در دنيای امروز شبكه‌ای گسترده و در هم تنيده را می سازند. و دريافت كه زمام اين مجموعه همبسته و جهانشمول به طور عمده با اعقاب همان خاندان‌هايی است كه در سده نوزدهم اليگارشی مستعمراتی دنياي غرب به شمار می رفتند و مستقيم يا غيرمستقيم وارث سنن و ميراث غارتگری صليبی و ماوراءبحار سده‌های پيشين بودند.

نگارنده درپژوهش حاضر از روشی بهره برد كه تبارشناسی ناميده می شود. اين روش برای ما ناشناخته نيست؛ همان دانش ارجمندی است كه با نام‌هايی چون «علم‌الانساب» و «علم‌الرجال» در ايران پيشينه طولانی دارد و در گذشته يكی از بنيان‌های استوار تاريخ نگاری ما را تشكيل می داد. تبارشناسی امروزه برای پژوهش در زمينه ايلات و عشاير و تمامی جوامع دارای ساختار قبيله‌ای كاربرد گسترده دارد و از پايه‌های دانش مردم‌شناسی به شمار می رود. اين روش در تحليل تحولات تاريخ معاصر نيز دارای كارايی جدی است.