کتاب “حاجی در فرنگ” اثر جعفر شهری

درباره کتاب “حاجی در فرنگ” اثر جعفر شهری

کتاب‌های حاجی در فرنگ و حاجی دوباره او سفرنامه‌های انتقادی است که خرافات دینی را به چالش می‌کشد. تهران قدیم در ۵ جلد و تاریخ اجتماعی تهران در ۶ جلد شرح اوضاع اجتماعی و شرح مشاغل و شرح خود تهران است که مورد استفاده همگان در شناخت تهران قرار می‌گیرد و قند و نمک او تمام ضرب‌المثل‌های ایرانی را توضیح داده که بسیار خواندنیست.

درباره نویسنده

جعفر شهری در سال ۱۲۹۳ در محله عودلاجان بازار تهران به دنیا آمد و در سحرگاه ٨ آذر ۱۳۷۸ دیده از جهان فروبست و با رفتنش گنجینه‌ای از دیده‌ها و دانستنی‌های ناگفته‌اش را نیز با خود برد.

جعفر شهری به دلیل فقر مالی از تحصیل محروم بود ولی به مدد حافظه شگفت خود و عشقی که به تحصیل داشت کم کم از این و آن خواندن و نوشتن فرا گرفته و به قول خودش با خواندن و خواندن خواندن، نویسنده‌ای بی‌مدعا ولی توانا شد. جعفر شهری همه وقایع آن روزگاران را به خوبی در قالب کتاب‌هایش گنجانده است.

او نویسنده‌ای بود که بسیار خوب پیرامون خود را می‌دید و با مسایل و مشکلات جامعه آشنا بود چون خود تمام این مشکلات را درک کرده بود. کتاب شکر تلخ او شرح دوران کودکی او و بدبختی‌های مادرش است که شهری با نگاهی تیزبین و نقادانه به کندوکاو جامعه سیاه آن موقع و ستم‌هایی که بر زن ایرانی رفته است می‌پردازد.

در کتاب گزنه که شرح دوران نوجوانی اوست به ترسیم شخصیت پدرش که فردی بی‌مسئولیت بود و ناپدریش که حسود و خودخواه بوده، می‌پردازد و کتاب قلم سرنوشت او شرح دوران میانسالی و موشکافی شرایط جامعه و تاثیر آن بر زندگی است. این ۳ کتاب در قالب رمان نوشته شده ولی آثار دیگر او در زمینه‌های دیگر است.

کتاب‌های حاجی در فرنگ و حاجی دوباره او سفرنامه‌های انتقادی است که خرافات دینی را به چالش می‌کشد. تهران قدیم در ۵ جلد و تاریخ اجتماعی تهران در ۶ جلد شرح اوضاع اجتماعی و شرح مشاغل و شرح خود تهران است که مورد استفاده همگان در شناخت تهران قرار می‌گیرد و قند و نمک او تمام ضرب‌المثل‌های ایرانی را توضیح داده که بسیار خواندنیست.

کل آثار شهری عبارتند از: شکر تلخ ، گزنه ، انسیه خانم ، حاجی در فرنگ ، حاجی دوباره ، علی(ع) و طهران قدیم در دو مجموعهٔ طهران قدیم و تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، حال و هوای تاریخی تهران را با جزئیاتش بیان می‌کند.

دیگر اثر او «قند و نمک» مجموعه‌ای از اصطلاحات اصیل تهرانی با توضیحات و پیشینه است. سه رمان از رمان‌های او یعنی شکر تلخ، گزنه و قلم سرنوشت را باید سه‌گانه‌ای دانست که اولی مربوط به دوران کودکی نویسنده و

رنج‌های مادر وی، دومی شرح دوران نوجوانی و سومی مربوط به دوران میان‌سالی اوست. کتاب های حاجی در فرنگ ( در دو جلد) و حاجی دوباره نیز سفرنامه مولف است به مکه و سپس اروپا که در آن خرافات دینی را به چالش می کشد.

شهری در نوشته‌های خود از واژه‌های گوناگون و اصیل و اصطلاحات تهرانی بهره زیادی می‌گیرد. دکتر عباس میلانی، از ایران‌شناسان معاصر، در نوشتاری به انگلیسی زیر عنوان “تهران و تجدد، هفتخوان شخصی جعفر شهری” آثار و شخصیت جعفر شهری را بررسی کرده‌ است. کل آثار شهری عبارتند از:

١- شکر تلخ

٢- گزنه

٣- انسیه خانم

۴- حاجی در فرنگ

۵- حاجی دوباره

۶- علی(ع)

۷- تهران قدیم (۵ جلد)

٨- تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (۶ جلد)

٩- قند ونمک

١٠- قلم سرنوشت