سه نمایشنامه عروسکی بهرام بیضایی

بهرام بیضایی متولد ۵ دی ۱۳۱۷، نویسنده و کارگردانِ ایرانیِ فیلم و تئاتر است. تدوین فیلم،  تهیه فیلم، مقاله‌نویسی، ترجمه یکی دو نمایشنامه، نگارش یکی دو داستان و چند شعر و انبوهی پژوهش تاریخی و استادی در دانشگاه از دیگر فعالیت های بهرام بیضایی است. بیضایی از فیلم‌سازانِ صاحب‌سبک و معتبر و از نویسندگان و اندیشمندان برجسته نمایش و ادبیات نوین فارسی به‌شمار می‌رود. بعضی از نمایشنامه‌هایش به انگلیسی و عربی و فرانسوی و اسپانیایی و آلمانی و ترکی و زبان‌های دیگری درآمده و در آسیا و اروپا و امریکای شمالی چاپ و اجرا شده‌است.  ده فیلم بلند و چهار فیلم کوتاه و کمابیش هفتاد کتاب و نمایش‌هایی بر صحنه‌های شهر‌های مختلف ایران و گاه غیر از ایران از سال ۱۳۴۱ به بعد کارنامه هنریِ بیضایی را تشکیل می‌دهد.

درباره سه نمایشنامه عروسکی

کتاب سه نمایش نامه عروسکی از بهرام بیضایی، سه نمایش نامه را با نام های “عروسک ها”، “غروب در دیاری غریب” و “قصه پنهان ماه” در خود جای داده است.
آقای بیضایی در مورد این سه نمایش نامه در مقاله ای می گوید در روزهای دانش آموزی در کوی دوره گردی با جامه ی محلی و با جعبه ای حمایل، دیده است که بر بامش دو عروسک زن و مرد رنگین اسب سوار بوده. ایشان اشاره می کند که ریشه ی عروسک های نمایشنامه های عروسکی و غیر عروسکی اش باید در این دیدار کودکانه بوده باشد.
جلال آل احمد نیز در مورد کتاب سه نمایش نامه عروسکی این چنین می نویسد: “بهرام بیضائی آدم های کوچک کوچه را (یعنی عروسک های خیمه شب بازی را) در تن بزرگ قهرمان ها فرو کرده است و ناکامی این نه در جای خود بودن را قطره قطره به کام صحنه ریخته است.”
در هر سه نمایش نامه، با کاراکترهای مرشد، پهلوان، دیو، دختر و سیاه روبه رو هستیم که تماما شخصیت هایی تیپیک هستند؛ ولی وجه تمایز این کاراکترها با کاراکترهای تیپیک دیگر مانند خودشان این است که اعمال شان برای خواننده متفاوت است. حتی می توان گفت از زاویه ی دیگری به تمام این شخصیت ها نگاه شده و درونیات، احساسات، اعمال و موقعیت آ ن ها به چالش کشیده شده است.